Η ενότητα εξετάζει τις αντιλήψεις για τον εαυτό μας και τους τρόπους με τους οποίους βλέπουμε τους «άλλους», εστιάζοντας στο ρόλο των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και των διακρίσεων.
Στόχος & μαθησιακά αποτελέσματα
Έννοιες-κλειδιά, βασικές πληροφορίες, σχετικές θεωρίες
Ασκήσεις, αυτοαναστοχασμός & πρακτικοί πόροι για την προώθηση της ηλεκτρονικής μάθησης χωρίς αποκλεισμούς
Συμβουλές, ιδέες και προτάσεις για σχετικά θέματα
Βιβλιογραφικές αναφορές και περαιτέρω υλικό ανάγνωσης
Μια ενότητα που εξετάζει τις αντιλήψεις για τον εαυτό μας και τους τρόπους με τους οποίους βλέπουμε τους "άλλους" και μας βλέπουν οι άλλοι, εστιάζοντας στο ρόλο των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και των διακρίσεων.
Μια ενότητα που εξετάζει τις αντιλήψεις για τον εαυτό μας και τους τρόπους με τους οποίους βλέπουμε τους "άλλους" και μας βλέπουν οι άλλοι, εστιάζοντας στο ρόλο των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και των διακρίσεων.
Με την ολοκλήρωση της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευόμενες (διδακτικό προσωπικό, πάροχοι και επαγγελματίες στο χώρο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης/ΕΕΚ και της εκπαίδευσης γενικότερα), θα είναι σε θέση να:
Αυτή η ενότητα παρουσιάζει τα οφέλη τριών διαφορετικών ενοτήτων:
Οι διακρίσεις κατά των αλλοδαπών, είναι μερικές φορές γνωστές ως ξενοφοβία...
Η ξενοφοβία συχνά συμπίπτει με μορφές προκατάληψης, συμπεριλαμβανομένου του ρατσισμού, ωστόσο υπάρχουν σημαντικές διακρίσεις. Ενώ ο ρατσισμός και άλλες μορφές διακρίσεων βασίζονται σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, η ξενοφοβία συνήθως έχει τις ρίζες της στην αντίληψη ότι τα μέλη μιας εξωτερικής ομάδας είναι ξένα προς την κοινότητα. Η ξενοφοβία δεν επηρεάζει τους ανθρώπους μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά επηρεάζει ολόκληρα σχολεία και κοινωνίες.
Βλέπετε τον εαυτό σας όπως πραγματικά είναι ή όπως θέλουν οι άλλοι να είστε; Στο σχολικό περιβάλλον αλλά και στην ευρύτερη κοινότητα, οι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους διαφορετικά από το πώς βλέπουν τους άλλους. Στην ψυχολογία της προσωπικότητας, ο «εαυτός» είναι το άτομο ως ολοκληρωμένη οντότητα, συμπεριλαμβανομένων όλων των χαρακτηριστικών, των ιδιοτήτων, της νοοτροπίας και της συνείδησής του.
Σκεφτόμαστε συνεχώς τι εικόνα θα δώσουμε στους άλλους και πώς θα μας δουν.
Η «ταυτότητα» ασχολείται σε μεγάλο βαθμό με το ερώτημα: «Ποιος/α είσαι;» Τι σημαίνει να είσαι αυτός/ή που είσαι; Η ταυτότητα σχετίζεται με τις βασικές μας αξίες που καθοδηγούν τις επιλογές που κάνουμε (π.χ. σχέσεις, καριέρα).
Ακόμα και αν βρισκόμαστε στο σχολείο ή στην κοινωνία, μερικές φορές κάνουμε λάθος για το πώς βλέπουμε τα πράγματα (το δικό μας «εδώ»). Για να βοηθήσουμε τον άλλον να κινηθεί, πρέπει να ξεκινήσουμε από το πώς βλέπει αυτός τα πράγματα (το δικό του «εδώ»).
Για να κατανοήσουμε τους άλλους με αποτελεσματικό τρόπο αλλά σε σχέση με τον εαυτό μας, πρέπει να πάμε από το «δικό μας εδώ» στο «δικό τους εκεί» για να εμπλέξουμε τους άλλους με τρεις τρόπους: three specific ways:
Επίγνωση της κατάστασης (Situational Awareness): Δείξτε ότι καταλαβαίνετε. (Δείξτε ότι κατανοείτε τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο/η συνομιλητής/τριά σας).
Προσωπική επίγνωση (Personal Awareness): Δείξτε κατανόηση.(Δείξτε ότι κατανοείτε τα δυνατά σημεία, τις αδυναμίες, τους στόχους, τις ελπίδες, τις προτεραιότητες, τις ανάγκες, τους περιορισμούς, τους φόβους και τις ανησυχίες του/της.)
Επίγνωση της λύσης (Solution Awareness): Κατανοήστε την πορεία τους προς την πρόοδο. (Δείξτε στους ανθρώπους ένα θετικό μονοπάτι που τους επιτρέπει να προοδεύσουν με τους δικούς τους όρους).
«Απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής ή κοινωνικής καταγωγής, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, συμμετοχής σε εθνική μειονότητα, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πιστεύει ότι η προώθηση και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο αποτελεί νόμιμο μέλημα της διεθνούς κοινότητας. Το πρώτο σημαντικό βήμα προς τη νομοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων έγινε το 1997, όταν οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν ομόφωνα να εισαγάγουν στις Συνθήκες της ΕΕ ένα νέο άρθρο, γνωστό πλέον ως άρθρο 13. Το άρθρο αυτό χρησιμεύει πλέον ως νομική βάση για όλη την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί αποφυγής διακρίσεων.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται στο επίκεντρο των σχέσεων της ΕΕ με άλλες χώρες. Η πολιτική της ΕΕ περιλαμβάνει:
Αυτή είναι μια αυτοκατευθυνόμενη δραστηριότητα. Σκοπός της είναι να αναγνωρίσετε τη διαφορά μεταξύ των διαφόρων μορφών διακρίσεων που εφαρμόζονται σε διάφορα πλαίσια.
Βήμα 1: Μελετήστε το παρακάτω σενάριο για τις διακρίσεις (ρατσισμός) και απαντήστε στην ερώτηση που σας δίνεται: «Βρίσκεστε έξω από την τάξη και ετοιμάζεστε να μπείτε για να κάνετε το μάθημά σας. Ξαφνικά ακούτε ότι αρκετοί μαθητές χρησιμοποιούν προσβλητικές εκφράσεις προς έναν μαθητή που ανήκει σε διαφορετική εθνικότητα». Ποια είναι η ΠΡΩΤΗ ΣΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ; Γιατί;
Βήμα 2: Τώρα μελετήστε προσεκτικά τα παρακάτω πλαίσια και μορφές διακρίσεων. Στη συνέχεια, απαντήστε στις ερωτήσεις με βάση τα σκίτσα.
Ποιο είναι το επίπεδο δικαιοσύνης στα δύο σκίτσα;
Ποιο νομίζετε ότι είναι το πλαίσιο διάκρισης; Γιατί αποτυγχάνει η ενσωμάτωση; Πιστεύετε ότι έχει να κάνει με το ρατσισμό; Γιατί;
Ποιο είναι το επίπεδο δικαιοσύνης στα δύο σκίτσα;
Ποιο νομίζετε ότι είναι το πλαίσιο διάκρισης; Γιατί αποτυγχάνει η ενσωμάτωση; Πιστεύετε ότι έχει να κάνει με το ρατσισμό; Γιατί;
Βήμα 3: Αν έπρεπε να δράσετε και να αλλάξετε κάτι στα δύο σκίτσα ως μέτρο κατά των διακρίσεων, τι θα κάνατε και γιατί; Θα ζητούσατε βοήθεια από επαγγελματία ή θα το κάνατε μόνοι σας; Σημειώστε τις ιδέες σας.
Αυτή είναι μια αυτοκατευθυνόμενη δραστηριότητα. Σκοπός της είναι να μπείτε στη θέση ανθρώπων που έχουν βιώσει πλαίσια διακρίσεων και να τα συγκρίνετε με την προσωπική σας εμπειρία για να κατανοήσετε τα συναισθήματά τους.
«Ο Daniel μετακόμισε πρόσφατα στην Ισπανία. Αφού βρήκε σπίτι, έκανε αίτηση σε διάφορες θέσεις εργασίας. Παρόλο που πληρούσε όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις, κανένας εργοδότης δεν τον κάλεσε. Μια μέρα έλαβε ένα τηλεφώνημα για συνέντευξη. Ήταν πολύ χαρούμενος και δέχτηκε. Μετά από λίγες ημέρες, έλαβε άλλο ένα τηλεφώνημα και ενημερώθηκε ότι η θέση εργασίας είχε δοθεί σε κάποιον άλλον. Ο λόγος που απορρίφθηκε ήταν επειδή είναι Ρομά».
«Η Sonia είναι εκπαιδευτικός ΕΕΚ εδώ και 20 χρόνια. Μόλις ανακοινώθηκε μια κενή θέση διευθυντή. Μετά τον διαγωνισμό και τις εξετάσεις, η Sonia έλαβε την καλύτερη βαθμολογία από όλους τους υποψηφίους. Παρ’ όλα αυτά, διευθυντής του σχολείου διορίστηκε ο υποψήφιος με τη δεύτερη καλύτερη βαθμολογία. Η Sonia υπέβαλε ένσταση και η απάντηση που έλαβε ήταν ότι το σχολείο χρειαζόταν έναν άνδρα διευθυντή για να λειτουργήσει σωστά».
Αυτή είναι μια αυτοκατευθυνόμενη δραστηριότητα. Σκοπός της είναι να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τη ρητορική μίσους και να σας δείξει πώς αυτή καταστρέφει τη σχέση σας με τους άλλους, δημιουργώντας ένα χάσμα που είναι δύσκολο να γεφυρωθεί.
«Στο σχολείο μπορούν να διδάσκουν μόνο οι καθηγητές που έχουν προσωπικό αυτοκίνητο. Όσοι χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς αυξάνουν τις πιθανότητες να μεταδώσουν τους ιούς της γρίπης στους μαθητές». Τα λόγια αυτά προέρχονται από τον δημόσιο λόγο ενός γνωστού πολιτικού. Μετά από αυτή την ομιλία, υπήρξε εξέγερση μεταξύ των γονέων των παιδιών που ήταν εγγεγραμμένα στο σχολείο.
Κάντε το πρώτο βήμα προς μια θετική αλλαγή! Οι διακρίσεις φέρνουν μόνο προβλήματα στο σχολείο, και η κοινωνία έχει ανάγκη από καλοπροαίρετους ανθρώπους.
Asana. (2021, May 17). 19 Unconscious Bias Examples and How to Prevent Them • Asana. Asana. https://asana.com/resources/unconscious-bias-examples
How to Really Understand Someone Else’s Point of View. (2013, April 22). Harvard Business Review. https://hbr.org/2013/04/how-to-really-understand-someo
The Self: Meaning, Concept & Psychology | StudySmarter. (n.d.). StudySmarter US. https://www.studysmarter.us/explanations/psychology/personality-in-psychology/the-self/
Heshmat, S. (2014, December 8). Basics of Identity. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/science-choice/201412/basics-identity
Article 21 – Non-discrimination. (2015, April 25). European Union Agency for Fundamental Rights. https://fra.europa.eu/en/eu-charter/article/21-non-discrimination#:~:text=EU%20Charter%20of%20Fundamental%20Rights
Human rights and democracy. (n.d.). European-Union.europa.eu. Retrieved January 4, 2023, from https://european-union.europa.eu/priorities-and-actions/actions-topic/human-rights-and-democracy_en#:~:text=Human%20rights%20are%20at%20the
Fritscher, L. (2019). Understanding Xenophobia, the Fear of Strangers. Verywell Mind. https://www.verywellmind.com/xenophobia-fear-of-strangers-2671881
How to See Things from Different Points of View. (n.d.). WikiHow. https://www.wikihow.com/See-Things-from-Different-Points-of-View
Raypole, C. (2020, June 18). Sense of Self: What It Is and How to Build It. Healthline. https://www.healthline.com/health/sense-of-self#importance
O’Keefe, A. (2020, April 9). Research Guides: Learn & Unlearn: Anti-racism Resource Guide: Conscious and Unconscious Bias. Libraryguides.saic.edu. https://libraryguides.saic.edu/learn_unlearn/foundations6
Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραγωγή του παρόντος υλικού δεν συνιστά έγκριση του περιεχομένου, το οποίο αντικατοπτρίζει τις απόψεις μόνο των συγγραφέων, και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό.
project number : 2021-1-FR01-KA220-VET-