Η ενότητα περιγράφει τα χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά των εκπαιδευτικών που προωθούν την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και ενθαρρύνουν τους/τις μαθητές/τριες με διαφορετικό υπόβαθρο να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Στόχος & μαθησιακά αποτελέσματα
Έννοιες-κλειδιά, βασικές πληροφορίες, σχετικές θεωρίες
Ασκήσεις, αυτοαναστοχασμός & πρακτικοί πόροι για την προώθηση της ηλεκτρονικής μάθησης χωρίς αποκλεισμούς
Συμβουλές, ιδέες και προτάσεις για σχετικά θέματα
Βιβλιογραφικές αναφορές και περαιτέρω υλικό ανάγνωσης
Η ενότητα περιγράφει τα χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά των εκπαιδευτικών που προωθούν την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και ενθαρρύνουν τους/τις μαθητές/τριες με διαφορετικό υπόβαθρο να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Με την ολοκλήρωση της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευόμενες (διδακτικό προσωπικό, πάροχοι και επαγγελματίες στο χώρο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης/ΕΕΚ και της εκπαίδευσης γενικότερα), θα είναι σε θέση να:
Αυτή η ενότητα παρουσιάζει τα οφέλη τριών διαφορετικών ενοτήτων:
1. Κατανόηση της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς
2. Προφίλ των εκπαιδευτικών χωρίς αποκλεισμούς
3. Αντιμετώπιση των μαθησιακών στυλ και αναγκών των μαθητών
Ίσως έχετε επιλέξει άλλα όργανα, όπως το πιάνο ή μια γιγαντιαία άρπα! Μπορεί να αποφασίσατε να συμπεριλάβετε ηλεκτρονικά όργανα και κιθάρες για την εκτέλεση κάποιων σύγχρονων συνθέσεων!
Μήπως φανταστήκατε μια ορχήστρα που να αποτελείται μόνο από ένα μουσικό όργανο; Για παράδειγμα, μια ορχήστρα που αποτελείται αποκλειστικά από 50 τσέλα ή βιολιά; Πώς σας ακούγεται αυτή η ιδέα; Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι εντυπωσιακό, ωστόσο θα υπήρχαν εκπληκτικά πράγματα που δεν θα μπορούσε να παίξει αυτή η ομοιογενής ομάδα! Σκεφτείτε πόσα μουσικά κομμάτια ΔΕΝ θα μπορούσε να παίξει μια τέτοια ορχήστρα!
Βλέπετε την αναλογία ποικιλομορφίας και συμπερίληψης στην τάξη σας; Είστε εκπαιδευτικός και ταυτόχρονα μαέστρος που αναγνωρίζει τη σημασία και τη φύση κάθε μαθητή/τριας ως… μοναδικού μουσικού οργάνου στο τελικό αποτέλεσμα της ορχήστρας!
Η τάξη σας, είτε είναι δια ζώσης, είτε διαδικτυακή, είτε υβριδική, είναι η ορχήστρα σας! ....Θα ζητούσατε ποτέ από ένα βιολί να ακούγεται σαν πιάνο; Θα περιμένατε ποτέ μια κιθάρα να ακούγεται σαν τρομπέτα;
Προβληματιστείτε ή συζητήστε με τους υπόλοιπους τι μπορούμε να μάθουμε από την αναλογία της ορχήστρας (Robertson, 2019) όσον αφορά την επίτευξη μιας ποικιλόμορφης και χωρίς αποκλεισμούς τάξης.
Η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς είναι η πρώτη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων που υπογραμμίζει ότι: «Κάθε άτομο έχει δικαίωμα σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και δια βίου μάθηση, προκειμένου να διατηρεί και να αποκτά δεξιότητες που του επιτρέπουν να συμμετέχει πλήρως στην κοινωνία και να διαχειρίζεται με επιτυχία τη μετάβαση στην αγορά εργασίας» (European Commission, European Education Area).
Εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς σημαίνει πραγματικές ευκαιρίες μάθησης για ομάδες που δέχονται αποκλεισμό. Τα εκπαιδευτικά συστήματα χωρίς αποκλεισμούς εκτιμούν τις μοναδικές συνεισφορές των μαθητών με διαφορετικό υπόβαθρο και επιτρέπουν σε διαφορετικές ομάδες να μαθαίνουν και να αναπτύσσονται μαζί, προς όφελος όλων (UNICEF)
Η κύρια σχέση της ΕΕΚ και της συμπερίληψης είναι ότι η ΕΕΚ αποτελεί μέσο για την κοινωνική ενσωμάτωση, μέσω της δυνατότητας των ατόμων να εισέλθουν με επιτυχία στην αγορά εργασίας.
Κάντε κάποια περαιτέρω έρευνα μόνοι σας, προβληματιστείτε και/ή συζητήστε με άλλους ανθρώπους και δώστε το δικό σας ορισμό για την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς (ΕΕΚ).
Συμβουλές:
Η ποικιλομορφία είναι παρούσα σε κάθε τάξη. Αν την αγνοείτε και υιοθετείτε την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, δεν κάνετε τη δουλειά σας όπως θα έπρεπε...! Σκεφτείτε τους ακόλουθους τρεις λόγους από τον ιστότοπο Prodigy Education σχετικά με τη σημασία της ποικιλομορφίας στην τάξη.
Στο πλαίσιο του έργου DESTINE, ο όρος εκπαιδευτικός ΕΕΚ αναφέρεται τόσο στους εκπαιδευτικούς ΕΕΚ όσο και στους/στις εκπαιδευτές/τριες, ενώ μερικές φορές οι δύο όροι μπορεί να χρησιμοποιούνται εναλλακτικά.
Ωστόσο, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τι αναφέρει το European Centre for the Development of Vocational Training (CEDEFOP, 2022):
Σκεφτείτε για λίγο τις τρέχουσες ή τις προηγούμενες τάξεις σας. Θα μπορούσε η ομάδα σας να θεωρηθεί ποικιλόμορφη με βάση τα ακόλουθα χαρακτηριστικά;
Σκεφτείτε επίσης αν είχατε μαθητές ή μαθήτριες που είχαν διαφορετικά κίνητρα, στάσεις, ακαδημαϊκή ή εργασιακή εμπειρία ή διαφορετικές αντιδράσεις σε συγκεκριμένα μαθησιακά περιβάλλοντα και διδακτικές πρακτικές.
Σε μια ποικιλόμορφη αλλά και χωρίς αποκλεισμούς τάξη, είτε πρόκειται για φυσική είτε για εικονική τάξη, η αποτελεσματική διδασκαλία είναι απόρροια του έργου αποτελεσματικών εκπαιδευτικών. Ποιος είναι όμως αποτελεσματικός εκπαιδευτικός/εκπαιδευτής χωρίς αποκλεισμούς;
Οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί χωρίς αποκλεισμούς εστιάζουν όχι μόνο σε πράγματα όπως η σαφήνεια του μαθήματος, η ποικιλία της διδασκαλίας, η εμπλοκή στη μαθησιακή διαδικασία και το ποσοστό επιτυχίας των μαθητών, αλλά και στην ένταξη μαθητών και μαθητριών με διαφορετικό υπόβαθρο.
Θυμηθείτε την αναλογία της ορχήστρας στην υποενότητα 4.1: Οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί χωρίς αποκλεισμούς είναι ταλαντούχοι και εργατικοί μαέστροι που καταφέρνουν να δημιουργήσουν μια ορχήστρα που απαρτίζεται από διάφορα όργανα, δημιουργώντας σπουδαία μουσικά κομμάτια!
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τις Ειδικές Ανάγκες και τη Συνεκπαίδευση έχει προσδιορίσει στο πλαίσιο του έργου «Εκπαίδευση των εκπαιδευτικών για την ένταξη (TE4I)» τέσσερις βασικές αξίες που αφορούν τη διδασκαλία και τη μάθηση ως βάση για το έργο όλων των εκπαιδευτικών στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς. Για να μάθετε περισσότερα για τις αξίες αυτές, αντιστοιχίστε σωστά τις παρακάτω στήλες [άσκηση αντιστοίχισης].
Σε αυτή την ενότητα συνοψίζουμε τις βασικές αξίες μαζί με τους συναφείς τομείς ικανότητας των εκπαιδευτικών, οι οποίοι αποτελούνται από τρία στοιχεία: στάσεις, γνώσεις και δεξιότητες. Μια συγκεκριμένη στάση ή πεποίθηση απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις ή επίπεδο κατανόησης και δεξιότητες, προκειμένου να εφαρμοστεί αυτή η γνώση σε μια πρακτική κατάσταση.
Για μια εκτενέστερη παρουσίαση/ανάλυση επισκεφτείτε τη σχετική πηγή: European Agency for Development in Special Needs Education (2012). Teacher Education for Inclusion (TE4I project): Profile of Inclusive Teachers.
Επιπλέον, ο/η εκπαιδευτικός χωρίς αποκλεισμούς (ΕΕΚ):
Για έναν εκπαιδευτικό που διδάσκει χωρίς αποκλεισμούς, η ένταξη δεν είναι «απλή ανοχή», αλλά ακλόνητη αποδοχή. Αυτό είναι ένα σημείο-κλειδί που οι εκπαιδευτικοί χωρίς αποκλεισμούς θα πρέπει να προσπαθούν να εμφυσήσουν στην τάξη τους.
Όταν είμαστε παιδιά, συνήθως διδασκόμαστε ότι αν κάτι είναι λάθος, οφείλουμε να το αποφύγουμε ή να αναλάβουμε δράση για να το σταματήσουμε (π.χ. Πλαστικά στους ωκεανούς; Χρησιμοποιήστε λιγότερο πλαστικό! Να συμμετέχετε στην εκστρατεία μείωσης του πλαστικού!). Η ιδέα ότι μερικές φορές δεν θα πρέπει απλώς να μείνουμε πίσω και να επιτρέψουμε κάποια συμπεριφορά, αλλά θα πρέπει να δεχτούμε το άτομο που επιδεικνύει αυτή τη συμπεριφορά, είναι δύσκολο να κατανοηθεί.
Εξάλλου, αν πιστεύετε ότι κάτι είναι ανήθικο, γιατί να μην παρέμβετε για να το σταματήσετε; Όπως επισημαίνει ο Easton (2021): «Οι συνήθεις δικαιολογίες που εμφανίζονται για να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, πραγματιστικές δικαιολογίες σχετικά με την κοινωνική συνοχή, επιστημολογικές δικαιολογίες που βασίζονται στη δυσκολία απάντησης σε ορισμένους τύπους ερωτημάτων ή (οι πιο ισχυρές, κατά τη γνώμη μου) ηθικές δικαιολογίες που βασίζονται στην ανάγκη σεβασμού των αποφάσεων στις οποίες καταλήγουν οι άνθρωποι αυτόνομα, πρέπει να εξηγηθούν και να συζητηθούν προσεκτικά, αν θέλουμε να αποφύγουμε ότι τα παιδιά θα κινηθούν, χαριστικά, από την ανεκτικότητα στον σχετικισμό (την άποψη ότι δεν υπάρχει σωστό ή λάθος όσον αφορά τα ηθικά ζητήματα)».
Σε ένα περιβάλλον μάθησης χωρίς αποκλεισμούς, το ανεκτικό άτομο δεν είναι επικριτικό, δεν είναι διατεθειμένο να αποδοκιμάζει τρόπους ζωής που διαφέρουν από τους δικούς του. Αντιθέτως, εκτιμά την αξία τους. Πρόκειται για μια αντίληψη της ανεκτικότητας ως μια πιο θετική και ανοιχτόμυαλη στάση. Παραθέτοντας το Easton (2021): «Ενώ η ανεκτικότητα ως αδράνεια υπονοεί ότι ένας ρατσιστής που δεν ενεργεί σύμφωνα με τις ρατσιστικές του πεποιθήσεις είναι ανεκτικός, η ανεκτικότητα ως μη αποδοκιμασία υπονοεί ότι το ανεκτικό άτομο δεν είχε εξ αρχής ρατσιστικές πεποιθήσεις».
*Σέβεστε την ποικιλομορφία στην τάξη σας;
*Δίνετε τη δυνατότητα σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες να συμμετέχουν στη μάθηση και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους;
*Διασφαλίζετε ότι ικανοποιούνται οι διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες και προτιμήσεις των μαθητών, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο, το μαθησιακό στυλ ή τις ικανότητές τους;
*Καταρρίπτετε τυχόν εμπόδια που εμποδίζουν τους μαθητές και τις μαθήτριες να μάθουν;
Όχι, κάθε άτομο μαθαίνει με το δικό του τρόπο! Όλοι βιώνουμε τον κόσμο διαφορετικά και, ως εκ τούτου, υπάρχουν διαφορετικά μαθησιακά στυλ. Η κατανόηση αυτών των διαφορετικών μαθησιακών στυλ μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί αλληλεπιδρούν με τους μαθητές τους, οργανώνουν ομαδικές εργασίες και τροποποιούν την ατομική μάθηση.
Σε γενικές γραμμές, αυτοί είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι μαθητών (Malvik, 2020).
Τα μαθησιακά στυλ και οι προτιμήσεις μπορούν να πάρουν πολλές μορφές και δεν ταιριάζουν όλοι σε μία και μόνο κατηγορία.
Συμβουλές:
Η ψηφιακή διδασκαλία και μάθηση χωρίς αποκλεισμούς σήμερα
Δεδομένου ότι τόσο η διδασκαλία όσο και η μάθηση έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές τα τελευταία 20 χρόνια και ιδιαίτερα κατά την εποχή του COVID, είναι πολύ πιθανό οι εκπαιδευτικοί ΕΕΚ που ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους πριν από δέκα ή περισσότερα χρόνια να βρεθούν σε ένα διαφορετικό μαθησιακό περιβάλλον από ό,τι όταν ήταν οι ίδιοι φοιτητές. Η εκπαίδευση ενηλίκων έχει γίνει δια βίου μάθηση. Οι μαθητές αναφέρονται συχνότερα ως εκπαιδευόμενοι, οι εκπαιδευτικοί είναι συντονιστές της μάθησης, τα σχολεία είναι πλέον περιβάλλοντα μάθησης, ενώ τα μαθησιακά αποτελέσματα παρακολουθούνται προσεκτικά (Smith 1999/2020).
Οι αντιλήψεις σας για τη μαθησιακή διαδικασία έχουν αντίκτυπο στο στυλ και τις μεθόδους διδασκαλίας σας! Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, δεν έχουμε όλοι την ίδια αντίληψη για τη διαδικασία της μάθησης. Μεταξύ αυτών που έχουν μελετήσει το θέμα είναι ο Σουηδός εκπαιδευτικός ψυχολόγος και ερευνητής Roger Säljö (1979), ο οποίος διεξήγαγε μια έρευνα με ανθρώπους με πολύ διαφορετικές μαθησιακές εμπειρίες και όρισε πέντε διαφορετικές αντιλήψεις για τη μαθησιακή διαδικασία.
Τα επόμενα χρόνια, διάφορες άλλες μελέτες διερεύνησαν τις αντιλήψεις για τη μάθηση σε διαφορετικά ακροατήρια εντοπίζοντας ακόμη περισσότερες αντιλήψεις για τη μάθηση, π.χ. η μάθηση ως προσωπική ολοκλήρωση, ως αλλαγή ως άτομο, ως καθήκον, ως διαδικασία που δεν δεσμεύεται από το χρόνο ή το πλαίσιο ή ως ανάπτυξη κοινωνικών ικανοτήτων (Purdie & Hattie, 2002).
Συμπληρώστε τα κενά με τις σωστές λέξεις για να καταλάβετε τι είναι η «Μαθητοκεντρική Παιδαγωγική», εστιάζοντας στην ΕΕΚ, σύμφωνα με τους Bremner, Sakata & Cameron (2022) και Cedefop (2015)[Άσκηση συμπλήρωσης κενών]
Πηγή: Bremner, Sakata & Cameron, 2022, προσαρμόστηκε από Bremner, 2021
Επιπλέον, η έρευνα του Cedefop (2015) για τους εκπαιδευόμενους αποκάλυψε τα χαρακτηριστικά της διδασκαλίας ή της μάθησης που σχετίζονται σημαντικά με υψηλότερα επίπεδα προσοχής ή κινήτρων. Τα χαρακτηριστικά αυτά ομαδοποιήθηκαν ανάλογα με το σε ποια από τις οκτώ παιδαγωγικές διαστάσεις του θεωρητικού μοντέλου αντιστοιχούν.
Source: Cedefop, 2015, adapted from de Bruijn and Leeman, 2011
Πηγή: Cedefop, 2015, έρευνα για τους εκπαιδευόμενους
Στην εποχή του ψηφιακού αλφαβητισμού μετά τον COVID, οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδεύτριες ΕΕΚ δεν είναι πλέον «εμπειρογνώμονες», αλλά συνδημιουργοί της γνώσης με τους μαθητές/τριες, μέντορες και «προπονητές/τριες».Ως αποτέλεσμα, οι δραστηριότητες στην τάξη είναι διαφορετικές, η θεωρία εμπλουτίζεται με πρακτικές εργασίες και ο στόχος είναι να παραχθούν «νέες δραστηριότητες σε νέα μέσα» και να αποκατασταθεί η σχέση καθηγητή-μαθητή, βοηθώντας επίσης τους μαθητές να δημιουργήσουν ισχυρότερους δεσμούς με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους και να αποκτήσουν μια πιο ολοκληρωμένη άποψη του κόσμου.
Η διαθεσιμότητα των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (ΑΕΠ) μπορεί να «αλλάξει τη φύση της διδακτικής δραστηριότητας, καθώς οι μαθητές μπορούν να έχουν καλύτερο έλεγχο της μάθησής τους» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2012, σ. 22). Ωστόσο, δεδομένου ότι δεν γνωρίζουν όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες πώς να χρησιμοποιούν όλο το φάσμα των νέων τεχνολογιών ή δεν έχουν καλές δεξιότητες πλοήγησης, το κλειδί για τους εκπαιδευτικούς είναι να τους βοηθήσουν πώς να εντοπίζουν, να αναζητούν, να αξιολογούν, να αναλύουν και να χρησιμοποιούν με αποτελεσματικό τρόπο τον τεράστιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών που μας περιβάλλει στην ψηφιακή εποχή.
Το να είσαι εκπαιδευτικός χωρίς αποκλεισμούς σε ένα (μετα)πανδημικό περιβάλλον "ψηφιακού γραμματισμού" σημαίνει να είσαι δια βίου μαθητής!
Αυτή η δραστηριότητα θα βοηθήσει τους/τις εκπαιδευτικούς να αμφισβητήσουν τα στερεότυπα, συμπεριλαμβανομένων των δικών τους, και να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο τους ως εκπαιδευτικών/εκπαιδευτών στη δημιουργία και διατήρηση ενός περιβάλλοντος μάθησης χωρίς αποκλεισμούς. Μπορεί να διεξαχθεί είτε ως αυτοκατευθυνόμενη είτε ως καθοδηγούμενη δραστηριότητα υπό την καθοδήγηση ενός/μιας εκπαιδευτή εκπαιδευτών.
Σκεφτείτε μια κατάσταση όπου είχατε κάνει μια στερεοτυπική υπόθεση για έναν μαθητή ή μαθήτρια που αποδείχθηκε ανακριβής. Αν είστε εκπαιδευτής εκπαιδευτών ζητήστε από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες να προβληματιστούν και στη συνέχεια ζητήστε από εθελοντές/ριες να μοιραστούν τα περιστατικά/τις σκέψεις τους.
Παρακολουθήστε το βίντεο της βίντεο «Όλα όσα μοιραζόμαστε» που δημιουργήθηκε από το δανέζικο κανάλι TV2
Απαντήστε στις ερωτήσεις (Εάν είστε εκπαιδευτής/τρια εκπαιδευτών ζητήστε από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες να αυτο-αναστοχαστούν και στη συνέχεια ζητήστε από τους/τις εθελοντές/ριες να μοιραστούν τα περιστατικά/σκέψεις τους):
Παρακολουθήστε το βίντεο της Always #LikeAGirl video.
Απαντήστε στις ερωτήσεις (Εάν είστε εκπαιδευτής/τρια εκπαιδευτών ζητήστε από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες να αυτο-αναστοχαστούν και στη συνέχεια ζητήστε από τους/τις εθελοντές/ριες να μοιραστούν τα περιστατικά/σκέψεις τους):
Σκεφτείτε (ή συζητήστε με την ομάδα) σχετικά με το ρόλο του/της εκπαιδευτικού στη δημιουργία και διατήρηση ενός περιβάλλοντος μάθησης χωρίς αποκλεισμούς, με βάση όσα έχετε μάθει στην Ενότητα 4 και γενικά στο μάθημα DESTINE, μέχρι στιγμής.
Αυτή η δραστηριότητα διερευνά τη δυναμική στην τάξη, βοηθώντας τους/τις εκπαιδευτικούς και τους/τις εκπαιδευτές/τριες να βελτιώσουν τους τρόπους με τους οποίους ασκούν την εξουσία τους με διάφορους τρόπους. Μπορεί να διεξαχθεί είτε ως αυτο-κατευθυνόμενη είτε ως καθοδηγούμενη δραστηριότητα υπό την καθοδήγηση ενός/μιας εκπαιδευτή εκπαιδευτών.
Διαβάστε τις πέντε καταστάσεις που ακολουθούν και σε κάθε κατάσταση φανταστείτε και περιγράψτε το κλίμα στην τάξη.
Ολοκληρώστε την άσκηση αντιστοίχισης για να βρείτε σε ποιο είδος εξουσίας αναφέρεται κάθε περίπτωση.
Σκεφτείτε ή συζητήστε σχετικά με τους τύπους εξουσίας που εφαρμόζετε στην τάξη σας
Σκεφτείτε και γράψτε μια σύντομη παράγραφο σχετικά με το πώς μπορούν να συνδυαστούν οι διάφοροι τύποι εξουσίας, ώστε να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στην τάξη και να ενδυναμωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες.
Διαβάστε το «Συμπέρασμα - ενότητα «τροφή για σκέψη»» ή -αν είστε εκπαιδευτής εκπαιδευτών, κάντε έναν διάλογο για να ολοκληρώσετε τη δραστηριότητα.
(Προαιρετικά) Μπορείτε να διαβάσετε τις σχετικές πηγές (Teaching Times, 2021- Flaherty, 2018- Thomas, 2014)
Ο/Η εκπαιδευτικός λέει στους μαθητές και τις μαθήτριες τι πρέπει να κάνουν, όπως να αναθέτουν εργασίες για το σπίτι και οι μαθητές αποδέχονται αυτή την ανάθεση μέσω του σεβασμού της θέσης του εκπαιδευτικού. Οι μαθητές και οι μαθήτριες πιστεύουν ότι ο δάσκαλος έχει το δικαίωμα να επιβάλλει συμπεριφορές λόγω της θέσης του.
Ο/Η εκπαιδευτικός ασκεί συνεχή και εξαντλητική παρακολούθηση και δίνει έμφαση στη συμμόρφωση παρά στη συνεργασία. Οι μαθητές και οι μαθήτριες πιστεύουν ότι ο/η εκπαιδευτικός διαθέτει την ικανότητα να τιμωρεί ή να μην τιμωρεί. Οι μαθητές μπορούν να επαναστατήσουν, να πουν ψέματα, να εξαπατήσουν ή ακόμη και να αποσυρθούν από τη μάθηση.
Ο/Η εκπαιδευτικός εισάγει ερεθίσματα που οι μαθητές αντιλαμβάνονται ως ευχάριστα, όπως η αναγνώριση και τα προνόμια, και αφαιρεί ερεθίσματα που οι μαθητές αντιλαμβάνονται ως δυσάρεστα. Οι μαθητές πιστεύουν ότι ο/η εκπαιδευτικός κατέχει την ικανότητα να μοιράζει ή να αρνείται ανταμοιβές που δεν μπορούν να αποκτηθούν με άλλους τρόπους.
Ο.Η εκπαιδευτικός είναι δίκαιος/η και ενδιαφέρεται για τους μαθητές και τις μαθήτριες. Όχι μόνο διαθέτει την τεχνογνωσία αλλά δείχνει επίσης ζεστασιά και φροντίδα. Ο/Η εκπαιδευτικός παρέχει ευεργετική ανατροφοδότηση, μιλάει με τους μαθητές για θέματα εκτός ΕΕΚ και έχει υψηλές προσδοκίες για όλους. Οι μαθητές επιθυμούν να είναι αρεστοί στον/στην εκπαιδευτικό τους και όσοι αισθάνονται ότι βρίσκονται σε λιγότερο ισχυρή θέση, προσπαθούν να μιμηθούν τα προσωπικά χαρακτηριστικά του/της εκπαιδευτικού τους.
Ο/Η εκπαιδευτικός φέρνει γνώσεις και εμπειρία στην τάξη. Όχι μόνο γνωρίζει το αντικείμενο διδασκαλίας του, αλλά μπορεί να το εκφράσει με τρόπο σαφή και ξεκάθαρο στους μαθητές, φέρνοντας θετική ενέργεια στο μαθησιακό περιβάλλον μέσω της χαράς της διδασκαλίας. Ο/Η εκπαιδευτικός είναι ηγέτης και μέντορας και οι μαθητές αναγνωρίζουν την εξουσία του/της και πιστεύουν ότι η εμπειρία του/της εκπαιδευτικού τους είναι σημαντική για την επίτευξη των εργασιών τους.
Όπως επιχειρηματολογεί ο Thomas (2014), συνοπτικά:
Πρόκειται για μια αυτο-αναστοχαστική δραστηριότητα που έχει ως στόχο να κάνει τους/τις εκπαιδευτικούς να σκεφτούν πώς να εφαρμόζουν στρατηγικές διδασκαλίας χωρίς αποκλεισμούς και να δημιουργούν ισχυρές σχέσεις με τους μαθητές και τις μαθήτριές τους. Μπορεί να διεξαχθεί ως καθοδηγούμενη συζήτηση με τη βοήθεια ενός/μιας εκπαιδευτή εκπαιδευτών.
Αυτοαναστοχαστείτε και στη συνέχεια ζητήστε από τους εθελοντές να μοιραστούν τα περιστατικά/τις σκέψεις τους.
2. Διαβάστε τα παρακάτω και, στη συνέχεια, σκεφτείτε και φτιάξτε έναν κατάλογο πρακτικών συμβουλών που συμπίπτουν με τις δύο προτεινόμενες στρατηγικές και μπορούν να διευκολύνουν τους/τις εκπαιδευτικούς να δημιουργήσουν μια φιλόξενη τάξη για όλους:
Το Πανεπιστήμιο Yale - Poorvu Center for Teaching and Learning (2017) διαχωρίζει τις στρατηγικές διδασκαλίας χωρίς αποκλεισμούς σε δύο κατηγορίες:
3. Εξερευνήστε τα παραδείγματα και τις στρατηγικές που παρουσιάζονται στην ενότητα «Χρήσιμες συμβουλές» αυτής της ενότητας για την κατάκτηση της παιδαγωγικής της διδασκαλίας χωρίς αποκλεισμούς.
4. Αξιολογήστε τις μεθόδους και τα εργαλεία που χρησιμοποιείτε στην τάξη.
5. Τι σκοπεύετε να κάνετε από εδώ και στο εξής, ώστε να οικοδομήσετε μια καλύτερη στρατηγική χωρίς αποκλεισμούς για μια ασφαλή και φιλόξενη τάξη για όλους;
Με βάση την Wyatt-Ross (2018) και το Yale University - Poorvu Center for Teaching and Learning (2017), προσαρμόσαμε και προτείνουμε (με τυχαία σειρά) διάφορες προσεγγίσεις οικοδόμησης σχέσεων που μπορούν να βοηθήσουν τους/τις εκπαιδευτικούς -τόσο σε φυσικές όσο και σε διαδικτυακές τάξεις- να δημιουργήσουν μια φιλόξενη και ασφαλή τάξη για όλους:
Η ποικιλομορφία, η ένταξη και η αίσθηση του ανήκειν αποτελούν ζωτικό μέρος της εμπειρίας των μαθητών και μαθητριών.
Εσείς, ως εκπαιδευτικός/εκπαιδευτής ΕΕΚ είστε το κλειδί για τη δημιουργία μιας τάξης χωρίς αποκλεισμούς, είτε πρόκειται για φυσική, είτε για διαδικτυακή, είτε για υβριδική τάξη!
Συνειδητοποιήστε την «υπερδύναμη» που έχετε για να δημιουργήσετε μια τάξη όπου όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες θα αισθάνονται ευπρόσδεκτοι/ες και ασφαλείς να είναι ο εαυτός τους και να αναλάβουν δράση!
Δεν είστε μόνοι σας σε αυτή την προσπάθεια! Υπάρχουν στρατηγικές, μέθοδοι, συμβουλές και άνθρωποι που μπορούν να σας βοηθήσουν! Η παρακολούθηση του μαθήματος DESTINE αποδεικνύει ότι βρίσκεστε στο σωστό δρόμο!
▸Bremner, N. (2021). The multiple meanings of ‘student-centred’ or ‘learner-centred’ education, and the case for a more flexible approach to defining it, Comparative Education, 57:2, 159-186, DOI: 10.1080/03050068.2020.1805863
▸Bremner, N., N. Sakata & L. Cameron (2022) The outcomes of learner-centred pedagogy: A systematic review. International
Journal of Educational Development, Vol. 94, 2022, 102649.https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2022.102649.
▸Bruijn, E. de; Leeman, Y. (2011). Authentic and self-directed learning in vocational education: challenges to vocational educators.
Teaching and teacher education, Vol. 27, Issue 4, pp. 694-702.
▸Cedefop (2015). Vocational pedagogies and benefits for learners: practices and challenges in Europe. Luxembourg: Publications
Office of the European Union. Cedefop research paper; No 47. https://www.cedefop.europa.eu/files/5547_en.pdf &
https://www.cedefop.europa.eu/en/publications/5547
▸Cedefop (n.d.). Inclusive environment.
https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/protective-factors/inclusive-environment
▸CEDEFOP/European Centre for the Development of Vocational Training (2022). intervention approach on “Professional
development for inclusive teaching and training”.
https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/intervention-approaches/professional-development-
inclusive-teaching-and-training
▸Easton, C. (2021). Teaching tolerance in schools cannot avoid controversy. Support Psyche
https://psyche.co/ideas/teaching-tolerance-in-schools-cannot-avoid-controversy
▸EENET/Enabling Education Network, UK (n.d). Inclusive education.
https://www.eenet.org.uk/what-is-inclusive-education/defining-inclusive-education
▸European Agency for Development in Special Needs Education (2012). Teacher Education for Inclusion (TE4I project): Profile of Inclusive
Teachers. Odense, Denmark: European Agency for Development in Special Needs Education.
https://www.european-agency.org/sites/default/files/Profile-of-Inclusive-Teachers.pdf (EN). Available in multiple languages in
https://www.european-agency.org/resources/publications/TPL4I-profile
▸European Commission (2012). Rethinking education, investing in skills for better socioeconomic outcome: communication from the
Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions.
COM(2012) 669 final. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012DC0669&rid=1
▸European Commission, European Education Area (n.d.). Inclusive education.
https://education.ec.europa.eu/focus-topics/improving-quality/inclusive-education
▸Flaherty, A. (2018). Power and Empowerment in Schools. Contemporary Pedagogies in Teacher Education and Development. doi:
10.5772/intechopen.76483 https://www.intechopen.com/chapters/60901
▸Malvik, C. (2020). 4 Types of Learning Styles: How to Accommodate a Diverse Group of Students. Rasmussen University.
https://www.rasmussen.edu/degrees/education/blog/types-of-learning-styles
▸Purdie, N., J., Hattie (2002) “Assessing Students’ Conceptions of Learning”, Australian Journal of Educational & Developmental
Psychology. Vol 2, p.p. 17-32. https://core.ac.uk/download/pdf/10881606.pdf
▸Robertson, A. (2019, 6 July). Building an Orchestra: Lessons on Diversity and Inclusion. LinkedIn
https://www.linkedin.com/pulse/building-orchestra-lessons-diversity-inclusion-from-alexis-robertson
▸Säljö, R (1979) “Learning about learning”, High Educ Vol(8), p.p. 443–451. Available at https://doi.org/10.1007/BF01680533.
▸Smith, M. K. (1999-2020) “Learning theory”, The encyclopedia of pedagogy and informal education. Available at
https://infed.org/mobi/learning-theory-models-product-and-process.
▸Teaching Times (2021). How power dynamics influence learning. https://www.teachingtimes.com/slt81-power-dynamics
▸Thomas, D. (2014). Power in the Classroom. LinkedIn.
https://www.linkedin.com/pulse/20140609082714-324997647-power-in-the-classroom
▸Unesco (n.d.). Interview with the UNESCO-IBE Director, Clementina Acedo.
http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/-Policy_Dialogue/48th_ICE/Press_Kit/Interview_Clementina-_Eng13No
v.pdf
▸UNICEF, (n.d.). Inclusive education. https://www.unicef.org/education/inclusive-education
▸University College London/UCL (2019). Inclusive teaching. Teaching Toolkits.
https://www.ucl.ac.uk/teaching-learning/publications/2019/aug/inclusive-teaching
▸Wyatt-Ross, J. (2018). A Classroom Where Everyone Feels Welcome. Edutopia.
https://www.edutopia.org/article/classroom-where-everyone-feels-welcome
▸Yale University – Poorvu Center for Teaching and Learning (2017). Inclusive Teaching Strategies.
https://poorvucenter.yale.edu/InclusiveTeachingStrategies
▸Cedefop (2022, 26 May), “Making VET inclusive for Ukrainian refugee students” (blog article with links to useful resources). https://www.cedefop.europa.eu/en/blog-articles/making-vet-inclusive-ukrainian-refugee-students
▸Cedefop (n.d.), “Digital inclusion – Intervention Approach” (advice to policy makers and VET practitioners). https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/intervention-approaches/digital-inclusion
▸Cedefop (n.d.), “Professional development for inclusive teaching and training – Intervention Approach” (advice to policy makers and VET practitioners). https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/intervention-approaches/professional-development-inclusive-teaching-and-training
▸Cedefop (n.d.), “Psychosocial support – Intervention Approach”. https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/intervention-approaches/psychosocial-support
▸Cedefop (n.d.), “Tailored learning pathways – Intervention Approach” (Advice to policy-makers and practitioners). https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/intervention-approaches/tailored-learning-pathways
▸Cedefop (n.d.), Reflection Tool for VET providers & Evaluation plan for learning providers. https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/evaluate/reflection-tool-for-vet-providers & https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/vet-toolkit-tackling-early-leaving/evaluate/evaluation-plan-providers-practitioners
▸EPALE- Electronic Platform for Adult Learning in Europe. https://epale.ec.europa.eu/en
▸European Commission/Directorate-General for Education, Youth, Sport and Culture, ECORYS & EIESP (2021). Enhancing learning through digital tools and practices. How digital technology in compulsory education can help promote inclusion: final. https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/b12644c4-315c-11ec-bd8e-01aa75ed71a1/language-en
▸Gay & Lesbian Equality Network (2016). ‘BEING LGBT IN SCHOOL’ A Resource for Post-Primary Schools to Prevent Homophobic and Transphobic Bullying and Support LGBT Students. https://www.education.ie/en/publications/education-reports/being-lgbt-in-school.pdf
▸NERCHE/New England Resource Center for Higher Education: Self-Assessment Rubric for the Institutionalisation of Diversity, Equity, and Inclusion in Higher Education. College of Education and Human Development, University of Massachusetts Boston https://www.wpi.edu/sites/default/files/Project_-Inclusion_NERCHE_Rubric-Self-Assessment-2016.pdf
▸Pickering. J. (2015). “How to start using technology in your teaching”. Higher Education Academy. https://www.advance-he.ac.uk/knowledge-hub/how-start-using-technology-your-teaching
▸UK Government – Department of Education (2017). Preventing and tackling bullying Advice for headteachers, staff and governing bodies. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/-uploads/system/uploads/attachment_data/file/623895/-Preventing_and_tackling_bullying_advice.pdf
▸UNESCO (2020). Policy paper 43: inclusive teaching: preparing all teachers to teach all students (available in English, Français, Español, العربية). https://en.unesco.org/gem-report/2020teachers
▸UNHCR (2021), “UNHCR Teaching About Refugees 2021 – Words matter Summary Table”. https://www.unhcr.org/6177f48c4
▸Xu, W. (2011). Learning Styles and Their Implications in Learning and Teaching. Theory and Practice in Language Studies. Vol. 1, No. 4, pp. 413-416, April 2011. https://www.academypublication.com/issues/-past/tpls/vol01/04/15.pdf
Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραγωγή του παρόντος υλικού δεν συνιστά έγκριση του περιεχομένου, το οποίο αντικατοπτρίζει τις απόψεις μόνο των συγγραφέων, και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό.
project number : 2021-1-FR01-KA220-VET-
Greek 
English 
French 
German 
Romanian 
Spanish